Selasa, 08 Januari 2013

Bhisma Parva


BHISMA PARWA

Makaklih baladhika sampun ngenahin genah nyane soang-soang, baladhika pandawa sane kapimpin olih Dharmaraja Yudistira sampun molihan prajurit Ida maarepan kangin magenah kubu Ida nampek saking danu Samanthapancaka.
Raina punika malih Pandawa nyingakin Tenda-tenda putih nyejer ring pusat pondok Kaurawa, punika cihna kaluarga raja. Arjuna lan Kresna ngupin sangkakalane soang-soang. Sadurungne payuddhan ka munggah makakalih baladhika matemu antuk nguacen awig-awig ring payuddhan punika. Kaceritayang malih Maharsi Wyasa tangkil ring putran Ida sang Dhrstarathra, irika Ida ngandikaang majeng Dhrstarathra akeh putran-putrannyane miwah raja-raja sampun siaga ring payudhan, iraka Maharsi Wyasa ngicenin kesaktian penyingakan batin yening raja Dhrstarata ngarsa nyingakin payuddhan punika saking istana, nanging Dhrstarata nulak, ida ngandika genep wantah mirengang kabar puniki saking wong waneh. Sanjaya suitra Ida kalimpahin kesaktian panyingakan batin punika, Sanjaya sane lakar nyaritayang sekancan napi sane wenten ring payuddhan Mahabharatayuddha punika. Puniki sane kaceritayang  pemargin payuddhan punika, duryudhana sadurungnyane payuddhan kapanggih. Punika ia sampun wanti-wanti majeng ring pasukan nyanye mangdane melindungi Bhisma kapining Sikkhandi, malih ngulungin Sikkhandi kapining Arjuna, munggahin payuddhan kaurawa sane kapinpin olih Bhisma, ring ungkur dasa Aksauhini kasusun tangguh, sane ka solas ring arep kapimpin olih Bhisma sane napak keagunganyane sane makasami sarwa putih. Wusan punika para bhaladhika, kuda-kuuda miwah gajah-gajah sampun pada wenten ring Kuruksetra, ring pihak lain, Pandawa sane kapimpin olih Dharmaraja yudistira sareng  kapepitu Akhasauhini ka angge formasi Vajra, sane kasenengin olih bhatra Indra. Wusan makekalih para baladhika masadu ajeng  ring payuddhan Kuruksetra , sedurung payuddhan mungah kerasa hening sepi para baladhikane sami minekadi ngambarin yening kacingakin, ring ka heningan katiba - tiba Yudistira ngalahin pasukan nyane nemu Bhagawan Bhisma lan para Guru antuk ngaturin sembah bhakti nunas lugra miwah penugrahan kamenangan antuk yuda ngalawan musuhnyane Kaurawa. lennyane Radheya kabujuk olih Krisna mangda sareng memihak Pandawa antuk subayanyane nenten sareng yuddha sadurungne Bhisma seda, nanging percuma, Ida langkung mupu Yuyutsu, adi kualonne Kaurawa sareng mamihak Pandawa. Para sangkhala para kesatria – kesatria sampun kakawitin, wusan punika tiba - tiba keretane Arjuna memargi kanti ring tengah tengahnyane para barisan tempur, lan Arjuna ngandikang Krisna mangde mareren ring irika. Dawek sang Arjuna nyingakin para suwitran Ida miwah para Guru, saksanan ida lantas ngenduk, Ida kemeng sehasa astika ida ngayuh ring bharatayuddha puniki. Nanging Sri Kresna ngandikang inggih punika sane nenten asin yening dados kesatria. Tumuli Sang Kresna ngandikang widhya batur sane ngusapin ka ngayuhan manahne Arjuna. Angga manahnyane  sepisan ; menang wiadin ka tempur inggih punika pateh. wong musti ngelaksanayang tugasnyane sane batur  (Dharma). hi adiri kesatria inggih punika mayuddha. Sane seda, munggah ring Kendran, sira sane menang wenten dados penguasa ring jagate. Nanging sebaliknyane sape sira sane pati rungu duaning tugasnyane, ipun lakar tan kaanggep ring Bhuana. Iraga patut bhakti majeng ring swadharma dados manusa, inggih punika swahadarmaning teken asing angoratne lan matata titi ring makasami. Manusa nenten dados manut ring khayun, inggih tangis utawi bhagia miwah mimpas ring rasa sungsut ring manah. Kresna jua ngewahyuang, Ida cutetnyane wisnu sane numadi dados re-enkarnasi  sareng rupannyane marupa  Wiswarupa guna nulungin Bhuana. Inggih punika antuk sepi ing pamerih, tanpe ngamolihan kauntungan uling solahnyane sane makta wong majeng ring ka yoga tattwa sane arsayang olih Arjuna.  Arjuna kaicenin nyingakin manumadine sri keresma, angob ye Sang Arjuna Nyingakin panumadine Sri Kresna sane marupa Wiswarupa, Arjuna  nunas ring Sri Kresna pacang wiswarupanyane kaaeg. Inggih wantah antuk wejangan Sri Kresna sane kaping ungkur inggih punika indik katerikatan miwah sabdha pawahyuan ida majeng ring Arjuna. Arjuna sane dumunan nampak sungsut sane mangkin bangkit miwah ngambil malih gandiwane punka.
RAHINA KAPERTAMA DADOS AWAL LAN AKHIR
Sasampun kareta Sang Arjuna malih balik ring kubu Pandawa, Duryudhana sane nentenbalem tekening payuddhan, Dhuryudhana ngandikang Bhagawan Bhisma pacang ngamunggahin Payudhan puniki.  Sangkhala, genderang sampun ka munggah, payudhan pun sareng kamunggah. Baladhika Kaurawa lan baladhika Pandawa saling bantai. Bhisma munggah ngrejek para ksatria Pandawa lan ngebinasakan makasami sane ngrewedin pemarginnyane. Abimanyu nyingak punika lan nunden paman-pamannyane mangde alon-alon. ipun predi negarang ngrejek Bhisma lan para pengawalnyane. Nanging karyam para ksatria Pandawa ring wai kaperatama byana mupu. Pandawa nyanggra kekalahan. Putera bupala Wirata, Uttara lan Sweta, seda olih Bhisma lan Salya ring wai kaperatama. Kekalahan ring wai pratama ngawe Yudistira dados pesimis. Nanging Sri Kresna andika inggih punika kamenangan cutetnyane pacang wenten ring pihaknyane Pandawa.
RAHINA KAPING KALIH
Ring rahina kaping kalih, dhananjaya nyekenang keneh antuk ngebalik yus anung didapat ring wai pratama. dhananjaya negarang hi ngrejek Bisma lan membunuhnya, namun para pasukan Korawa mabaris ring sekeliling Bisma lan melindunginya dengan segenap tenaga sehingga meyulitkan dhananjaya. Pasukan Korawa ngrejek dhananjaya anung jagi han Bhisma. Kedua dagdag pihak saling kabantai, lan a bagian ageng pasukan Korawa gugur ring asta dhananjaya. Wusan ngerejeg makasami baladhika Korawa, dhananjaya lan Bisma kalibat ring duel sengit. Yadin ika Drona ngrejek Drestadyumna matubi-tubi lan ngematahkan panahnyane ceceh. Duryodana mengirim baladhika serati saking kerajaan Kalinga antuk ngrejek Bima, nanging serangan saking Duryodana byana mupu lan pasukannya gugur data. Setyaki anung bersekutu sareng Pandawa memanah srati kreta Bisma kantos seda. Tanpa srati, aswa melaibang kreta Bisma mejoh medan adu. ring wesana wai kedua, pihak Korawa molihang kekalahan.
RAHINA KATIGA
Ring rahina kapingtiga, Bhisma ngicen arahan mangde pasukan Kaurawa mentuk formasi paksi elang sareng ida predi makadi panglima magenah ring ajeng sakewanten prajurit Duryodana ngalindungin barisan sane ungkur. Bisma ngarsang mangde byana polih kagagalan malih. Kewanten ika para Pandawa mangantisifasi punika antuk mentuk formasi arda candra sareng  Bima lan dhananjaya makadi pamurda magenah kampid tengawan lan kiwa. Bhaladhika Korawa ngutamayang penyerangannyane teken Dhananjaya, nanging a ageng baladhika Korawa sane tan prasidayang nandingin kawekasan dhananjaya. Abimanyu lan Setyaki nyakepang kawekasan ida antuk ngancurin prajurit Gandara due Sangkuni. Bhisma sane kalibat duel sengit sareng dhananjaya, kari mapagut sareng ardha ati. Duryodana ngopet Bhisma sane kari segan antuk nyedayang dhananjaya. wak Duryodana ngawe ati Bhisma tersinggung, wekasan ipun ngurit perasaannyane. Arjuna lan Kresna negarang ngrejek Bhisma. dhananjaya lan Bisma malih kalibat ring payuddhan sane bengis, yadian dhananjaya kari merasa tega lan segan hi ngalawan wayahannyane. Kresna dados atisaya menggah sareng yus ika lan andika, "tiyang sampun tan prasida bersabar bin, yang pacang han Bisma dengan tanganku predi, " tumuli ipun ngambil chakra-nyane lan malaib ka laku Bhisma. Bhisma nyerahang raga teken Kresna sareng kapasrah. ipun merasa laba yan gugur ring asta Kresna. dhananjaya malaib manguber  lan nyegah Kresna hi ngandikang. dhananjaya ngising nyujud ring cokor Kresna. ring solah sane kedasa, Kresna aeg. Arjuna andika, “O junjungan tityang, sampunang kapiduka kadi punika. cokorda genah tiang sareng sami malindung. , wai etad titiang mapuata, antuk aran lan nyaman-nyaman  titiang, inggih titiang byana pacang ngalimurin malih ragan titiang saking puata anung titiang kapanggih. O Kesawa, O adi Dewa Indra, antuk adnya cokorda, inggih, titiang sane pacang ngamusnahyang  bangsa Kuru!” mirengin puata punika, Kresna lega manahnyane. Kadukaan ida kareda, nanging kari jenek ngemegang gegawan chakra. wekasan ida makakalih ngalanjutang payudhan lan menyedayang keagengan baladhika Korawa.
RAHINA KAPAT
Kawanenan Bima dina kapat inggih punika rahina ring dija Bima ngedengan kawanennyane. Bhisma ngmerintah baladhika Korawa ika magedaban. Abimanyu kakepung olih para ksatria Korawa tumuli kaserang. dhananjaya nyingak puka  tumuli nulung  Abimanyu. Bima rauh rikala sane genting punika tumuli ngrejek para kstria Kaurawa antuk  gada. wekasan Duryodana ngamargiang  bhaladika kunjara antuk ngrejek Bima. daweg Bima nyingak pasukan kunjara ngojog ka arahnyane, ipun tedun saking kreta lan ngrejek mereka saka besik antuk gada waja gelahnyane. Mereka dagela lan kapantig ka laku pasukan Kaurawa. wekasan Bima ngrejek para ksatria Korawa lan han akutus adi Duryodana. Akhirne ipun kapanah lan tersungkur ring keretanya. Gatotkaca nyingak punika, tumuli merasa atisaya menggah teken pasukan Kaurawa. Bhisma nuturin wantah byana wenten sane prasida ngelawan Gatotkaca sane maliha menggah, tumuli nunden pasukan mangde kirig. ring rahina ika, Duryodana kehilangan akeh nyaman-nyamannyane.
RAHINA KALIMA
Perbantaian tarug berlanjut ring wai kelima, pembantaian tarug kalanjut. Pasukan Pandawa sareng sekuat ipun ngawales serangan Bhisma. Bima bmagenah ring garis ajeng sareng Srikandi lan Drestadyumna ring sampingnyane. wireh Srikandi maperan makadi adiri wadon, Bhisma tulakang hi mapagut lan ngalu. sakewanten ika, Setyaki nyedayang pasukan ageng anung sane kaketus  antuk manyerangnyane. Pertempuran kararis sareng  payuddhan makaklih Setyaki nglawan Burisrawas lan wekasan Setyaki kabrebehan raris wenten ring situasi genting. nyingak sane punika, Bima ngetusang ngalindungi Setyaki lan nyelameti uripnyane. ring wadah waneh, dhananjaya bertempur lan han sasiu prajurit anung kaketus Duryodana antuk manyerangnyane. tetumpah getih sane rimbit kabayang tarug kalanjut saking wai ka wai sesue payuddhan kalaksana.
RAUNGAN SANKA-KALA  RING RAHINA KAPING NEM
wai keenam ingih punika  wai pembantaian anung aeng. Sngka-kala kapireng beda. Drona ngebantai ageden prajurit ring pihak Pandawa anung liune likad diukur. Formasi makakalih dagdag pihak belah. Raina wengi rih kemahnyane Bhisma, Duryudana terus nekan bhisma pacang gelis ngancurin Pandawa.
RAHINA KAPITU
Ring rhina kapitu Bima malaju antuk kenceng sareng keretanyane, tetujonnyane wantah ngerereh Duryudana lan Duhsasana nanging kahadang olih para semeton-semetone Duryudana, Bima molihang ngamademan makasami semeton ipun Duryadana, nanging ring  nyedayang Durmasa, Bima kenyel Aswattama raris rauh lakar nyerang Bima nanging katulung olih Dhrstadyumna.
RAHINA KAKUTUS
ring wai kekutus, kaceritayang Irawan putara Arjuna tanding ngalawan Alambasa. Payudhan makakalih sangat sengit, saling ngatu panah agni, nangih Irawan prasida kasedayang olih Alambasa antuk gada.  Arjuna duka mirengin gatra punika raris dikaang Krisna pacang ngereh Alambasa nanging dikaang olih Krisna pacang balem. Nanging rahina punika Bimasena jua ngemolihang nyedayang 16 putra Dhrstarastra.
RAHINA KAPING SIA
Pada wai kaping sia, Abhimanyu duka sawireh adi misannyane seda ring dibi olih Alambasa, ne mnagki Abimanyu nyerang Aambasa, ka jegat olih pasukan kuda, nanging encol kaporak porandakan olih Abimanyu kasarengin olih Satyaki, ring lenan pihak Dhananjaya lan Bisma kalibat ring payudhaan sane sengit ngadu Astra, bisma sida metatu olih Arjuna, nyingak Yudistira kaserang olih Vivimsati miwah Duryudana nanging ento kacingak olih Arjuna, lantas kabidik antuk agniastra, kpental Duryudhana kantos beberapa meter. Ring len pihak Ambimanyu berhasil nyedayang Alambasa. Ring rahina wengi ibu ring makakalih Pandawa miwah Kaurawa rauh ring Kuruksetra nyik para putrannyae lantas para pandawa sungkem manah ring pra ibunyane.
BHISMA KACUNDUK SARENG DEWI GANGGA
Bhisma ngaraga majalan ring wengi ka Kuruksetra ipun kacunduk sareng Dewi Gangga Ibunya sane nunduk luhu ring tuh ring sudut medan Kuruksetra, salam Bhisma majeng ibu, Dewi Gangga ngandikang “Ibu mareresik ring riki mawinan iriki genah Ida binjang.” Bhisma nenten ngerti napi sane kaucap olih ibunya. Para Pandawa byana nguningan punapi carane mengalahang Bhisma. ring wengi, Pandawa nyusup ka genah kemah Bisma. Bisma nyambutnyane antuk  japa restu. Pandawa nyeelasin enyet rauhnyane, luire ngarereh cara hi ngalahin Bhisma. wekasan Bisma ngemeberin hal-hal anung ngawe byana tega hi mayuda. Wusan mirengin pidarta Bisma, dhananjaya berdiskusi sareng Kresna. ipun merasa byana tega hi ngakhiri riwayat kakeknya. wekasan Kresna negarang mnyadarin dhananjaya, tentang cen anung patut lan cen anung dosa.
TUMBANGNYANE BHISMA
pasukan Pandawa dipelopori olih Srikandi ring garis ajeng. Srikandi ngrejek Bhisma, nanging ipun byana porat. Bhisma wantah hica teken Srikandi, wireh ipun byana kayun ngrejek Srikandi anung kapribadianyane waluya wadon. nyingak Bisma menghindari Srikandi, dhananjaya memanah Bisma ceceh. Puluhan danuh menancap ring kayika Bisma. Bisma terjatuh saking keretanyane. Pasukan Pandawa karsorak. tepet ring wai ika sande wai. Makekalih dagdag pihak nguwusin payudhane, makasami ngrebong Bhisma sane ngalumah byana nganteg bhumi wireh katopang olih panah-panah. Bhisma ngandikang para ksatria antuk ngicenin galeng, nanging  byana asiki nenten galeng sane kayun ipun sanggara. wekasan ipun ngandikang Dhananjaya ngicenin galeng , wiadin Bhisma ngidih pacang galeng punika saking kesatria sujati. Dhananjaya menancapkan tetiga oka danuh ring adah hulu Bisma makadi galeng. Bhisma ngicen restu tindaknyane dhananjaya, lan nunas toya minum, katancap malih oka danuh ring pertiwi muncrat toya lantas Bhisma kaprayascita. Arjuna lantas sujud bhakti nangis ring cokor Bhisma serta ngaberkatin kamenangin majeng ring Arjuna. Makasami sareng sujud sajawaning Shikandi. Ring rahina kadasa makasami kakelem antuk sungsud ring kayun.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar