BHISMA PARWA
Makaklih
baladhika sampun ngenahin genah nyane soang-soang, baladhika pandawa sane
kapimpin olih Dharmaraja Yudistira sampun molihan prajurit Ida maarepan kangin
magenah kubu Ida nampek saking danu Samanthapancaka.
Raina punika malih Pandawa
nyingakin Tenda-tenda putih nyejer ring pusat pondok Kaurawa, punika cihna
kaluarga raja. Arjuna lan Kresna ngupin sangkakalane soang-soang. Sadurungne
payuddhan ka munggah makakalih baladhika matemu antuk nguacen awig-awig ring
payuddhan punika. Kaceritayang malih Maharsi Wyasa tangkil ring putran Ida sang
Dhrstarathra, irika Ida ngandikaang majeng Dhrstarathra akeh putran-putrannyane
miwah raja-raja sampun siaga ring payudhan, iraka Maharsi Wyasa ngicenin
kesaktian penyingakan batin yening raja Dhrstarata ngarsa nyingakin payuddhan
punika saking istana, nanging Dhrstarata nulak, ida ngandika genep wantah mirengang
kabar puniki saking wong waneh. Sanjaya suitra Ida kalimpahin kesaktian panyingakan
batin punika, Sanjaya sane lakar nyaritayang sekancan napi sane wenten ring payuddhan
Mahabharatayuddha punika. Puniki sane kaceritayang pemargin
payuddhan punika, duryudhana sadurungnyane payuddhan kapanggih. Punika ia
sampun wanti-wanti majeng ring pasukan nyanye mangdane melindungi Bhisma
kapining Sikkhandi, malih ngulungin
Sikkhandi kapining Arjuna, munggahin
payuddhan kaurawa sane kapinpin olih Bhisma, ring ungkur dasa Aksauhini
kasusun tangguh, sane ka solas ring arep kapimpin olih Bhisma sane napak keagunganyane
sane makasami sarwa putih. Wusan punika para bhaladhika, kuda-kuuda miwah
gajah-gajah sampun pada wenten ring Kuruksetra, ring pihak lain, Pandawa sane
kapimpin olih Dharmaraja yudistira sareng
kapepitu Akhasauhini ka angge formasi Vajra, sane kasenengin olih bhatra Indra. Wusan
makekalih para baladhika masadu ajeng ring payuddhan Kuruksetra , sedurung payuddhan
mungah kerasa hening sepi
para baladhikane sami minekadi ngambarin yening kacingakin, ring ka heningan katiba - tiba Yudistira
ngalahin pasukan nyane nemu Bhagawan Bhisma lan para Guru antuk ngaturin sembah
bhakti nunas lugra miwah penugrahan kamenangan
antuk yuda ngalawan musuhnyane Kaurawa. lennyane Radheya kabujuk olih
Krisna mangda sareng memihak Pandawa antuk subayanyane nenten sareng yuddha
sadurungne Bhisma seda, nanging percuma, Ida langkung mupu Yuyutsu, adi kualonne
Kaurawa sareng mamihak Pandawa. Para sangkhala para kesatria – kesatria sampun
kakawitin, wusan punika tiba - tiba keretane Arjuna memargi kanti ring tengah
tengahnyane para barisan tempur, lan Arjuna ngandikang Krisna mangde mareren
ring irika. Dawek sang Arjuna nyingakin para suwitran Ida miwah para Guru,
saksanan ida lantas ngenduk, Ida kemeng sehasa astika ida ngayuh ring
bharatayuddha puniki. Nanging Sri Kresna ngandikang inggih punika sane nenten
asin yening dados kesatria. Tumuli Sang Kresna ngandikang widhya batur
sane ngusapin ka ngayuhan manahne Arjuna. Angga manahnyane sepisan ; menang wiadin ka tempur inggih
punika pateh. wong musti ngelaksanayang tugasnyane sane batur (Dharma). hi adiri kesatria
inggih punika mayuddha. Sane seda, munggah ring Kendran, sira sane menang
wenten dados penguasa ring jagate. Nanging sebaliknyane sape sira sane pati
rungu duaning tugasnyane, ipun lakar tan kaanggep ring Bhuana. Iraga patut
bhakti majeng ring swadharma dados manusa, inggih punika swahadarmaning teken
asing angoratne lan matata titi ring makasami. Manusa nenten dados manut ring
khayun, inggih tangis utawi bhagia miwah mimpas ring rasa sungsut ring manah.
Kresna jua ngewahyuang, Ida cutetnyane wisnu sane numadi dados
re-enkarnasi sareng rupannyane
marupa Wiswarupa guna nulungin Bhuana. Inggih punika
antuk sepi ing pamerih, tanpe ngamolihan kauntungan uling solahnyane sane
makta wong majeng ring ka yoga tattwa sane arsayang olih Arjuna. Arjuna kaicenin nyingakin manumadine sri
keresma, angob ye Sang Arjuna Nyingakin panumadine Sri Kresna sane marupa
Wiswarupa, Arjuna nunas ring Sri Kresna
pacang wiswarupanyane kaaeg. Inggih wantah antuk wejangan Sri Kresna sane
kaping ungkur inggih punika indik katerikatan miwah sabdha pawahyuan ida majeng
ring Arjuna. Arjuna sane dumunan nampak sungsut sane mangkin bangkit miwah
ngambil malih gandiwane punka.
RAHINA KAPERTAMA DADOS AWAL LAN
AKHIR
Sasampun
kareta Sang Arjuna malih balik ring kubu Pandawa, Duryudhana sane nentenbalem
tekening payuddhan, Dhuryudhana ngandikang Bhagawan Bhisma pacang ngamunggahin
Payudhan puniki. Sangkhala, genderang
sampun ka munggah, payudhan pun sareng kamunggah. Baladhika Kaurawa lan
baladhika Pandawa saling bantai.
Bhisma munggah ngrejek para ksatria Pandawa lan ngebinasakan makasami sane ngrewedin pemarginnyane.
Abimanyu nyingak punika lan nunden paman-pamannyane mangde alon-alon. ipun
predi negarang ngrejek Bhisma lan para pengawalnyane. Nanging karyam para
ksatria Pandawa ring wai kaperatama byana mupu. Pandawa nyanggra kekalahan. Putera bupala Wirata,
Uttara lan Sweta, seda olih Bhisma lan Salya ring wai kaperatama. Kekalahan
ring wai pratama ngawe Yudistira dados
pesimis. Nanging Sri Kresna andika inggih punika kamenangan cutetnyane pacang wenten ring
pihaknyane Pandawa.
RAHINA KAPING KALIH
Ring
rahina kaping kalih, dhananjaya nyekenang
keneh antuk ngebalik yus anung didapat ring wai pratama. dhananjaya negarang
hi ngrejek Bisma lan membunuhnya, namun para pasukan Korawa mabaris ring
sekeliling Bisma lan melindunginya dengan segenap tenaga sehingga meyulitkan
dhananjaya. Pasukan Korawa ngrejek dhananjaya anung jagi han Bhisma. Kedua
dagdag pihak saling kabantai, lan a bagian ageng pasukan Korawa gugur ring asta
dhananjaya. Wusan ngerejeg makasami baladhika Korawa, dhananjaya lan Bisma kalibat
ring duel sengit. Yadin ika Drona ngrejek Drestadyumna matubi-tubi lan ngematahkan
panahnyane ceceh. Duryodana mengirim baladhika serati saking kerajaan Kalinga
antuk ngrejek Bima, nanging serangan saking Duryodana byana mupu lan pasukannya
gugur data. Setyaki anung bersekutu sareng Pandawa memanah srati kreta Bisma
kantos seda. Tanpa srati, aswa melaibang kreta Bisma mejoh medan adu. ring
wesana wai kedua, pihak Korawa molihang kekalahan.
RAHINA KATIGA
Ring
rahina kapingtiga, Bhisma ngicen arahan
mangde pasukan Kaurawa mentuk formasi paksi elang sareng
ida predi makadi panglima magenah ring ajeng sakewanten prajurit Duryodana ngalindungin barisan sane ungkur. Bisma ngarsang mangde byana
polih kagagalan malih. Kewanten ika para Pandawa mangantisifasi punika antuk mentuk formasi arda candra
sareng Bima lan dhananjaya makadi pamurda
magenah kampid tengawan lan kiwa. Bhaladhika Korawa ngutamayang penyerangannyane teken Dhananjaya,
nanging a ageng baladhika Korawa sane tan prasidayang nandingin kawekasan
dhananjaya. Abimanyu lan Setyaki nyakepang
kawekasan ida antuk ngancurin prajurit Gandara due Sangkuni. Bhisma sane
kalibat duel sengit sareng
dhananjaya, kari mapagut sareng ardha ati. Duryodana ngopet Bhisma sane kari
segan antuk nyedayang dhananjaya. wak Duryodana ngawe ati Bhisma tersinggung, wekasan ipun
ngurit perasaannyane. Arjuna lan Kresna negarang ngrejek Bhisma. dhananjaya lan
Bisma malih kalibat ring payuddhan
sane bengis, yadian dhananjaya kari merasa tega lan segan hi ngalawan wayahannyane.
Kresna dados atisaya menggah sareng yus ika lan andika, "tiyang sampun tan
prasida bersabar bin, yang pacang han Bisma dengan tanganku predi, "
tumuli ipun ngambil chakra-nyane lan malaib ka laku Bhisma. Bhisma nyerahang raga
teken Kresna sareng kapasrah.
ipun merasa laba yan gugur
ring asta Kresna. dhananjaya malaib manguber lan nyegah Kresna hi ngandikang. dhananjaya ngising nyujud ring cokor
Kresna. ring solah sane kedasa, Kresna aeg. Arjuna andika, “O junjungan tityang,
sampunang kapiduka kadi punika. cokorda genah tiang sareng sami malindung. ,
wai etad titiang mapuata, antuk aran lan nyaman-nyaman titiang, inggih titiang byana pacang ngalimurin
malih ragan titiang saking puata anung titiang kapanggih. O Kesawa, O adi Dewa
Indra, antuk adnya cokorda, inggih, titiang sane pacang ngamusnahyang bangsa Kuru!” mirengin puata punika, Kresna lega
manahnyane. Kadukaan ida kareda,
nanging kari jenek ngemegang gegawan chakra. wekasan ida makakalih ngalanjutang
payudhan lan menyedayang keagengan baladhika Korawa.
RAHINA KAPAT
Kawanenan
Bima dina kapat inggih punika rahina ring dija Bima ngedengan kawanennyane. Bhisma
ngmerintah baladhika
Korawa ika magedaban. Abimanyu kakepung olih para ksatria Korawa tumuli kaserang.
dhananjaya nyingak puka tumuli nulung Abimanyu. Bima rauh rikala sane genting punika tumuli ngrejek
para kstria Kaurawa antuk gada. wekasan
Duryodana ngamargiang bhaladika kunjara antuk
ngrejek Bima. daweg Bima nyingak pasukan kunjara ngojog ka arahnyane, ipun
tedun saking kreta lan ngrejek mereka
saka besik antuk gada waja gelahnyane. Mereka dagela lan kapantig ka laku pasukan Kaurawa. wekasan Bima
ngrejek para ksatria Korawa lan han akutus adi Duryodana. Akhirne ipun kapanah lan
tersungkur ring keretanya. Gatotkaca nyingak punika, tumuli merasa atisaya
menggah teken pasukan Kaurawa. Bhisma nuturin wantah byana wenten sane prasida ngelawan
Gatotkaca sane maliha menggah, tumuli nunden pasukan mangde kirig. ring rahina
ika, Duryodana kehilangan akeh nyaman-nyamannyane.
RAHINA KALIMA
Perbantaian tarug berlanjut
ring wai kelima, pembantaian
tarug kalanjut. Pasukan Pandawa sareng sekuat ipun ngawales serangan Bhisma. Bima bmagenah
ring garis ajeng sareng Srikandi lan Drestadyumna ring sampingnyane. wireh
Srikandi maperan makadi adiri wadon, Bhisma tulakang hi mapagut lan ngalu. sakewanten
ika, Setyaki nyedayang pasukan ageng anung sane kaketus antuk manyerangnyane. Pertempuran kararis sareng payuddhan makaklih Setyaki nglawan Burisrawas
lan wekasan Setyaki kabrebehan raris wenten ring situasi genting. nyingak sane punika,
Bima ngetusang ngalindungi Setyaki lan nyelameti uripnyane. ring wadah waneh, dhananjaya bertempur lan
han sasiu prajurit anung kaketus Duryodana antuk manyerangnyane. tetumpah getih
sane rimbit kabayang tarug kalanjut saking wai ka wai sesue payuddhan kalaksana.
RAUNGAN SANKA-KALA RING RAHINA KAPING NEM
wai
keenam ingih punika wai pembantaian
anung aeng. Sngka-kala kapireng beda. Drona ngebantai ageden prajurit ring
pihak Pandawa anung liune likad diukur. Formasi makakalih dagdag pihak belah. Raina
wengi rih kemahnyane Bhisma, Duryudana terus nekan bhisma pacang gelis
ngancurin Pandawa.
RAHINA KAPITU
Ring
rhina kapitu Bima malaju antuk kenceng sareng keretanyane, tetujonnyane wantah
ngerereh Duryudana lan Duhsasana nanging kahadang olih para semeton-semetone
Duryudana, Bima molihang ngamademan makasami semeton ipun Duryadana, nanging ring
nyedayang Durmasa, Bima kenyel Aswattama
raris rauh lakar nyerang Bima nanging katulung olih Dhrstadyumna.
RAHINA KAKUTUS
ring
wai kekutus, kaceritayang Irawan putara Arjuna tanding ngalawan Alambasa.
Payudhan makakalih sangat sengit, saling ngatu panah agni, nangih Irawan
prasida kasedayang olih Alambasa antuk gada. Arjuna duka mirengin gatra punika raris
dikaang Krisna pacang ngereh Alambasa nanging dikaang olih Krisna pacang balem.
Nanging rahina punika Bimasena jua ngemolihang nyedayang 16 putra Dhrstarastra.
RAHINA KAPING SIA
Pada
wai kaping sia, Abhimanyu duka sawireh adi misannyane seda ring dibi olih
Alambasa, ne mnagki Abimanyu nyerang Aambasa, ka jegat olih pasukan kuda,
nanging encol kaporak porandakan olih Abimanyu kasarengin olih Satyaki, ring
lenan pihak Dhananjaya lan Bisma kalibat ring payudhaan sane sengit ngadu Astra, bisma sida metatu
olih Arjuna, nyingak Yudistira kaserang olih Vivimsati miwah Duryudana nanging
ento kacingak olih Arjuna, lantas kabidik antuk agniastra, kpental Duryudhana
kantos beberapa meter. Ring len pihak Ambimanyu berhasil nyedayang Alambasa. Ring
rahina wengi ibu ring makakalih Pandawa miwah Kaurawa rauh ring Kuruksetra nyik
para putrannyae lantas para pandawa sungkem manah ring pra ibunyane.
BHISMA KACUNDUK SARENG DEWI GANGGA
Bhisma
ngaraga majalan ring wengi ka Kuruksetra ipun kacunduk sareng Dewi Gangga
Ibunya sane nunduk luhu ring tuh ring sudut medan Kuruksetra, salam Bhisma
majeng ibu, Dewi Gangga ngandikang “Ibu mareresik ring riki mawinan iriki genah
Ida binjang.” Bhisma nenten ngerti napi sane kaucap olih ibunya. Para Pandawa
byana nguningan punapi carane mengalahang Bhisma. ring wengi, Pandawa nyusup ka
genah kemah Bisma. Bisma nyambutnyane antuk japa restu. Pandawa nyeelasin enyet rauhnyane,
luire ngarereh cara hi ngalahin Bhisma. wekasan Bisma ngemeberin hal-hal anung ngawe
byana tega hi mayuda. Wusan mirengin pidarta Bisma, dhananjaya berdiskusi sareng
Kresna. ipun merasa byana tega hi ngakhiri riwayat kakeknya. wekasan Kresna
negarang mnyadarin dhananjaya, tentang cen anung patut lan cen anung dosa.
TUMBANGNYANE BHISMA
pasukan
Pandawa dipelopori olih Srikandi ring garis ajeng. Srikandi ngrejek Bhisma, nanging
ipun byana porat. Bhisma wantah hica teken Srikandi, wireh ipun byana kayun
ngrejek Srikandi anung kapribadianyane waluya wadon. nyingak Bisma menghindari
Srikandi, dhananjaya memanah Bisma ceceh. Puluhan danuh menancap ring kayika
Bisma. Bisma terjatuh saking keretanyane. Pasukan Pandawa karsorak. tepet ring
wai ika sande wai. Makekalih dagdag pihak nguwusin payudhane, makasami ngrebong Bhisma sane
ngalumah byana nganteg bhumi wireh katopang olih panah-panah. Bhisma ngandikang
para ksatria antuk ngicenin galeng, nanging byana asiki nenten galeng sane kayun ipun
sanggara. wekasan ipun ngandikang Dhananjaya ngicenin galeng , wiadin Bhisma
ngidih pacang galeng punika saking kesatria sujati. Dhananjaya menancapkan
tetiga oka danuh ring adah hulu Bisma makadi galeng. Bhisma ngicen restu tindaknyane
dhananjaya, lan nunas toya minum, katancap malih oka danuh ring pertiwi muncrat
toya lantas Bhisma kaprayascita. Arjuna lantas sujud bhakti nangis ring cokor
Bhisma serta ngaberkatin kamenangin majeng ring Arjuna. Makasami sareng sujud
sajawaning Shikandi. Ring rahina kadasa makasami kakelem antuk sungsud ring
kayun.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar